kısaca kulun Rabbine halini arz etmesi, Rabb'i ile samimi bir kalple dertleşmesi, tek gerçek sığınağı olan Rabb'ine iltica etmesidir. Dua her dilde her an, dille ya da gönülle yapılabilir. Siyah taşın üzerindeki siyah karıncadan simsiyah gecede haberi olan yüceler yücesi olan Allahu Teala; kulun kalbiyle de ettiği duayı duyar, hal diliyle ettiği duayı da Yeter ki kul duasında bıkkınlık göstermesin, duasının kabul olmadığı şeklinde vesveseye kapılmasın.
Dua Etmenin Adabları
Niyet Etmek; Bütün ibadetlerde olduğu gibi duada da niyet etmek en önemli kaidedir. Niyetsiz yapılan işten, kasıtsız söylenilen boş sözden, hiçbir fayda görülmez. İnsanlar niyetlerine göre ya mükafatlandırılır ya da cezalandırılır. Selef-i Salihine göre niyet ile cennet ve cehennem bile elde edilir. Mesela bir mü'min; "Ben bütün ömrümü hiç durmadan Allahu Teâlâ'ya ibadetle razı olacağı şekilde geçirsem." niyetiyle dua ederken vefat etse, Allahu Teâlâ o kulun halisane niyetle yaptığı duasına mukabil onu cennetiyle mükafatlandırır
Kalben İnanmak; Kabul olunur mu? Düşüncesi taşıyan kul tam bir ihlasla, samimiyetle, inanarak dua edemez. Ayet-i Kerimede Allahu Teâlâ şöyle buyurmuştur; Ved'uhu havfen ve tame'an inneke rahmetallahi garibun mine'l-muhsinin.- A'raf Suresi 56. Ayet-"Allaha azabından korkarak ve kabul olmasını umarak dua ediniz. Şüphesiz ki Allah'ın rahmeti muhsin kullarına yakındır." "
Tevbe Etmek; Tevbe-istiğfar sadece dua etmeye başlamadan önce değil, her daim kulun dilinde ve gönlünde olmalıdır. Zira tövbe mü'minler için nefsin ve şeytanın vereceği zararları engelleyen, günahları temizleyen en önemli duadır. Bir hadis-i şerifte Allah Rasulu (S. A. V.) şöyle buyurmuştur;
" Duanın hayırlısı tövbe istiğfar etmektir." -Ramuzu'l-ehadis-
Euzu Besmele İle Başlamak; Euzu; her türlü şerden Allaha sığınmaktır. Duaya başlarken euzu besmele çekince kalp tertemiz olarak Allahu Teâlâ ile baş başa kalır. Edilen dua makbul ve muteber dualardan olur biiznillah.
Hamd Etmek; Bir hads-i şerifte Allah Rasulu (S. A. V.) şöyle buyurmuşlardır; " Hamd ile başlamayan her iş eksiktir, kesiktir." - Camiu's-sağir -
Hamd-u sena Allahu Teâlâ'nın kulları üzerinde mevcut bir haktır. Zira ayet-i kerimede "Le in şekertum le ezidennekum" - İbrahim Suresi 7. Ayet
Salavat-ı Şerife Okumak; duaya başlarken ve bitirirken Allah Rasulune salat ve selam getirmektir.
Abdestli Olmak; Gerçi her zaman, her yerde dua edilebilir. Kişi nerede olursa olsun önemli olan kalbindeki düşünceleri boşaltıp şeksiz şüphesiz bir inançla dua etmelidir. Lakin kul abdestli olarak diz üstü tenha bir yerde Rabbine içten yalvarışta bulunursa, kalbi huşu dolar, huşusunu bozacak etkenler azalır, Rabbine yaklaşır.
Elleri Semaya Kaldırmak; dua bittikten sonra "Amin " diyerek elleri yüze sürmektir. Ellerin iç kısmı semaya doğru açarak hafif yüze meyil verdirmek sünnettir. Rasulullah Efendimiz (S. A. V.) böyle dua ederdi. Bir hadis-i şerifte; "Allaha dua ettiğin zaman ellerin içini yüzüne, arkasını yere yönelterek dua et, sırtıyla dua etme. Duayı bitirdikten sonra iki elini yüzüne sür." buyurmuşlardır. - İbni Mace, İbni Abbastan ra. Rivayet etmiştir.-.
Ümit Var Olmak; Günahım çok benim duam kabul olmaz şeklinde düşünülmemelidir. Allahu Teâlâ'nın Rahmeti kulun günahlarından ve hatalarından ziyadesiyle büyüktür. Duanın kabul olunacağı hayırlı zaman gelmedikçe duanın kabulü geciktirilir ya da kulun isteği onun için hayırlı değildir; Allahu Teâlâ bu durumda kulun istediğinden daha hayırlısını verir ya da bir belayı, musibeti üzerinden kaldırır. Bazen de Allahu Teâlâ kulun huzurunda biraz daha uzun kalmasını istediği için duanın kabulünü geciktirmiştir. Bu da Cilve-i Rabbanidir.
Duayı Üçlemek; kişi dua ettiği zaman muradı hemen hasıl olmazsa tekrar dua etmeli, şayet yine olmazsa dua üçüncü defa tekrarlanmalıdır. Allah Rasulu (S. A. V.) şöyle buyurmuştur "Herhangi biriniz acele etmezse duası kabul olunur. Yani dua ettim kabul olunmadı demeyin. Ey Allah'ın kulu; dua ettiğiniz zaman çokça isteyin. Çünkü siz kerim ve cömert olan bir Zattan istiyorsunuz." Buhari, Muslim, Ebu Hureyreden ra. Rivayet edilmiştir.-
Haram Şey İçin Dua Etmemek; Böyle şeyler için dua etmek Allahu Teâlâ'ya karşı münasebetsizlik olur. İstenilecek şeylerin hayırlısını istemek en uygun davranış şeklidir.
Tane Tane Okumak; Rabbiyle konuşmanın şuuru ile vakarlı, sakin, acele etmeden, dilden ve gönülden gafleti malayaniyi uzaklaştırarak ne çok yüksek ne de çok gizli sesle; ancak kendi işiteceği kadar hafif perdeden dua etmelidir.
Duaya Sadaka İle Başlamak; Zira Allah Rasulu (S. A. V.) şöyle buyurmuştur. "Rahman olan Allah, merhamet edene merhamet eyler." -
Bütün Müslümanlara Dua Etmek; ümmet-i Muhammede yer vermek, onlar içinde dua etmektir.
Dua kabul olunsa da kabul olunmasa da dua etmekten vazgeçilmez. Duaların kabulüne mâni olan sebepleri ortadan kaldırmaya çalışılmalıdır. Bu sebeplerin en başında haram yemek gelir. Haram yemek; isyankarlık, günahkarlıktır. Bu sebeple duanın kabulu geciktirilir. "Allahtan bir şey istemeyen kimseye Allahu Teâlâ gazab eder." - Buhari, Muslim-
